الحاشیة علی الکفایة (کتاب)«الحاشیه علی الکفایه» تالیف آیت‌الله محمدعلی حائری قمی از جمله حواشی کتاب کفایه آخوند خراسانی است. ۱ - ساختار کتابمولف در این کتاب فقط چهار مقصد کفایه به شیوه «قوله- اقول» شرح و تبیین نموده است. ۲ - گزارش محتواکتاب مشتمل بر یک مقدمه و چهار مقصد است. مقدمه کتاب حاوی امور سیزده گانه موضوع علم، وضع، علائم حقیقت و مجاز، صحیح و اعم، مشتق و... است. [۱]
الحاشیه علی الکفایة، حائری قمی ، محمد علی،ص۲-۱۰۹.
مقصد اول: اوامر: مؤلف در این مقصد درباره ماده امر، صیغه امر، اجزاء، مقدمه واجب، بحث ضد، متعلق اوامر، نسخ وجوب، حقیقت واجب تخییری، حقیقت وجوب کفائی، واجب موسع و مضیق بحث کرده است. از دیدگاه استاد مولف اطلاق واجب بر واجب مطلق و واجب مشروط هر دو به نحو حقیقت است. ایشان تاکید می‌کند که واجب مشروط با حصول شرطش تبدیل به واجب مطلق نمی‌شود زیرا با حصول شرط، اعتبار مربوط به این واجب که در نفس آمر حاصل شده بود زایل نمی‌شود لذا همچنان درست است که بگوییم وجوب این واجب بر حصول فلان شرط خاص معلق است. [۲]
الحاشیه علی الکفایة، حائری قمی ، محمد علی، ص۱۱۰.
مقصد دوم: نواهی: مباحث این مقصد عبارتند از: ماده نهی و صیغه آن، اجتماع امر و نهی، نهی از شیء و اقتضای فساد. [۳]
الحاشیه علی الکفایة،، حائری قمی ، محمد علی، ص۲۱۰.
مقصد سوم: مفاهیم: مراد از مفهوم همان معنای مقابل منطوق است و بحث مفاهیم یک بحث صغروی است نه کبروی یعنی بحث در این است که آیا فلان قضیه و یا فلان کلمه، مفهوم دارد یا نه؟ در این مقصد درباره مفاهیم شرط، وصف، غایت، استثنا و لقب بحث می‌شود. [۴]
الحاشیه علی الکفایة، ، حائری قمی ، محمد علی،ص۲۴۹.
مقصد چهارم: عام و خاص: به نظر مؤلف تعاریف ارائه شده برای عام صرفا شرح الاسمی هستند لذا نیازی به نقد و بررسی آنها وجود ندارد. عام دارای اقسام سه گانه استغراقی، مجموعی و بدلی است. به نظر صاحب کفایه در لغت و شرع الفاظی مخصوص عام و خاص وضع شده است و منظور مصنف از وجود الفاظ عموم در شرع آنست که شارع در مقام تشریع و بیان احکام عمومیت معنای آنها را تایید کرده است. مولف در ادامه، به مباحثی از قبیل حجیت عام مخصص در افراد باقی مانده، سرایت علم اجمال مخصص به عام، تمسک به عام قبل از فحص از مخصص و مانند اینها اشاره می‌نماید. [۵]
الحاشیه علی الکفایة،، حائری قمی ، محمد علی، ص۲۷۸.
مقصد پنجم: مطلق و مقید، مجمل و مبین: مطالب اصلی این مقصد عبارتند از تعریف مطلق، بررسی الفاظ مطلق، مقدمات حکمت، حمل مطلق بر مقید و مجمل و مبین. به نظر مولف، مجمل و مبین صفت لفظ هستند نه معنا. [۶]
الحاشیه علی الکفایة، ، حائری قمی ، محمد علی،ص۲۹۷.
۳ - وضعیت کتابکتاب چاپ سنگی و فاقد فهرست و پاورقی است. ۴ - پانویس
۵ - منبعنرم افزار جامع اصول فقه، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی. رده‌های این صفحه : کتاب شناسی | کتب اصولی شیعه
|